Opvang en basisschool vloeien samen

Kindcentra zijn ‘hot’. Schoolbesturen, kinderopvangorganisaties, gemeenten, alle partijen volgen de ontwikkelingen ‘met grote aandacht’. Maar vraag de burger wat het is voor fenomeen, dan zal er in de meeste gevallen een vraagteken op het gezicht verschijnen. Kindcentra? Iets medisch misschien? Een plek waar je voor opvoedingsproblemen heengaat? Iets met een ballenbak en andere speelattributen?

Het antwoord: een plek waar basisschool en kinderopvang met elkaar verweven zijn. Een centrum voor kinderen van nul tot twaalf jaar dat vanuit één team, één regie en vanuit hetzelfde gebouw wordt aangestuurd, leggen Adrie Groot en Jeanette de Jong uit, respectievelijk de bestuurder van Flore (een overkoepelende scholenstichting voor basisonderwijs op interconfessionele grondslag) en directeur van de stichting Kinderopvang Heerhugowaard.

Het gesprek heeft plaats in Campus Columbus, gelegen tegenover de voetbalvelden van Reiger Boys in Heerhugowaard. Aanvankelijk deelde de basisschool het gebouw met het Clusius College waarvan de leerlingen de geplande groene woonwijk zouden gaan onderhouden. Maar die groene wijk kwam er niet waarna het Clusius College in 2012 vertrok en er ruimte ontstond voor kinderopvang en daarmee de ontwikkeling van een kindcentrum, ook wel afgekort tot IKC: integraal kindcentrum.

Diversiteit

Een groot verschil met de oude situatie toen klassen en leeftijdsgroepen centraal stonden: bij een kindcentrum zijn er geen ‘harde grenzen’ tussen leeftijdsgroepen. Een kind van drie jaar dat veel vlotter praat dan de leeftijdgenoten kan gemakkelijk even een uurtje met oudere kinderen meedoen om op niveau mee te babbelen. Of andersom: een kind dat moeite heeft met rekenen, leert in een andere groep nog even wat bij.

Groot: ,,De afgelopen twintig tot 25 jaar bestond er een grote drang naar instrumenteel leren. Leren voor de toets en het diploma. Maar zo zitten kinderen niet in elkaar, ieder kind heeft een andere behoefte. Bij een kindcentrum is er meer oog voor de diversiteit, kinderen leggen we niet langer langs een gezamenlijke meetlat. Ieder kind heeft recht op zijn eigen ontwikkeling. Onderdeel van die aanpak is dat we niet zoals vroeger het accent leggen op waar een kind niet goed in is. In plaats daarvan kijken we naar wat een kind wel kan.’’ In het nieuwe model is er geen ruimte meer voor een ‘toetsen en diploma cultuur. Een fenomeen waar steeds meer aversie tegen bestaat, aldus Groot.

Het kindcentrum wil daarnaast een belangrijke ontmoetingspunt zijn in de wijk of het dorp. En een aanbod realiseren dat past bij de behoefte van kinderen, die van ouders en gezinnen. Een kindcentrum in een gebied met een hoog percentage niet-westerse Nederlanders kan bijvoorbeeld meer aandacht besteden aan ‘het voorkomen van taalachterstand’, aldus Groot.

Gegarandeerde plek

Andere voordelen van een kindcentrum: wie er eenmaal is aangemeld heeft een gegarandeerde plek. Vanaf de opvangperiode is er een automatische doorstroming. Andere voordelen stippen Groot en De Jong aan: op de school kan worden gezorgd voor logopedie, fysiotherapie en andere vormen van hulp. Het voorkomt dat ouders na schooltijd ‘heen en weer moeten vliegen met hun kinderen’. Ook zijn er kindcentra waar een consultatiebureau, het Centrum Jeugd en Gezin aan verbonden zijn. Al met al bezorgt ‘het de ouders en hun kind veiligheid, comfort en rust’. ,,Wij ontzorgen de ouders,’’ geven De Jong en Groot aan. De plannen voor kindcentrum bij Campus Columbus met een website en een telefoonnummer zijn drie jaar geleden in gang gezet. Inmiddels is genoemde instelling het eerste kindcentrum van het land met een Daltoncertificaat.

Brede schoolconcept

Naast Campus Columbus (met zo’n vierhonderd kinderen) zijn er meerdere andere Florescholen in Heerhugowaard die de filosofie van het kindcentrum hebben omarmd en feitelijk een ontwikkeling is van het Brede schoolconcept. Vooralsnog zijn Flore en de stichting Kinderopvang Heerhugowaard nog gescheiden entiteiten, maar dat zal op termijn verleden tijd zijn. Volgens Groot wordt er aan gewerkt de samenwerking te intensiveren.’ Biedt het Kindcentrum ouders en kinderen grote voordelen, hetzelfde geldt voor de leerkrachten, onderwijsassistenten en pedagogisch medewerkers die hun werkveld verbreed zien worden, geven beiden aan.

Betrokkenheid ouders

Een ander groot voordeel volgens Groot: ,,We merken dat de betrokkenheid van ouders groter wordt. Door de focus op leren, toetsen en het systeem zijn scholen de ouders kwijtgeraakt. Ze leverden hun kinderen af en wij namen het over. In het kindcentrum ontstaat meer het samengevoel van leerkracht en ouders. Ouders raken meer betrokken bij hun kind en de ontwikkeling in het kindcentrum. De overgang van gezin naar school verloopt meer organisch, soepeler. En we zien dat ouders vaak nog even blijven hangen in een ruimte waar ze met andere ouders even een kop koffie drinken. Ik kijk daar met veel plezier naar. De samenleving is dynamischer, individueler en ook ingewikkelder geworden. En iedereen wil toch graag ergens bij horen.’’